Samsun Tabip Odasından; Samsunlu Kadınlara Meme Kanseri Farkındalık Konferansı

MEHMET REBİİ ÖZDEMİR

(SAMSUN)- Samsun Tabip Odası başkanı Dr. Sema Aydoğdu, Meme Kanseri farkındalığı nedeniyle dün akşam saat 18’de Samsun ili Atakum belediyesi Hasan Ali Yücel gençlik, bilim ve sanat merkezinde Uzman Aile Hekimi Dr. Ayşenur Alper Gürz, Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı Doç. Dr. Aşkı Ellibeş Kaya, Genel Cerrahi Uzmanı Opr.Dr. Özlem Karaca Ocak ve Patoloji Uzmanı Dr. Canan Demirci birer sunum yaptılar.

Sunum başlamadan önce ev sahibi olan Samsun Tabip Odası başkanı  Dr. Sema Aydoğdu şunları söyledi.

“Kadınlar ve sevgili diğer demek istemediğim cinslerimiz, hocalarımız, yoldaşlarımız, hepiniz hoş geldiniz. Bugün böyle bir giriş yapmak istedim. Çünkü kadın olmak bu dünyada aslında birçok açıdan çok zor, çok bir yük gibi görünse de bence gerçekten insan cinsinin erişebileceği en güzel makamlardan birisi. Kendi adıma öyle söylüyorum. Kadın bütün öğretilerde Dünyanın bütün bugüne kadar geçirmiş olduğu zamanı boyunca gerçekten üreten, yaratan, büyüten, şefkat gösteren, koruyan, kollayan demek dünyanın tüm zamanların annesi demek. Ve bugün de biraz da kendimize bakalım. Biz kadınlar olarak kendimize de biraz şefkat gösterelim, kendimizi ihmal etmeyelim diyerek bu yola çıktık. Sevgili meslektaşlarım da sağ olsunlar büyük bir heves ve özveriyle bugün burada bu güzel sunumu paylaşabilmek için bir araya geldiler. Hepiniz adına kendilerine çok teşekkür ediyorum. Ben Dr. Sema Aydoğdu, Samsun Tabip Adası Başkanı adına bu etkinliği bugün sizlere sunuyor olmaktan da çok büyük onur duyduğumu dile getirmek istiyorum” şeklinde konuştu.

Uzman Aile Hekimi .Dr. Ayşenur Alper Gürz, sunumunda şöyle dedi. 

“Meme sağlığında beslenmenin önemi ve hormon takviyesi ve meme sağlığı. Az önce söyledim fonksiyonel tutuş açısıyla hasta bakıyorum diye ve baktığım hasta grubunun büyük bir kısmı menopoz hastası. Menopozda da hormon desteği veriyoruz ve meme ile ilgili soru işaretleri var. Bunlarla ilgili birazcık konuşacağız. Tedavi aracı olarak kullandığım yöntemlerden bir tanesi beslenme. Buna büyük önem veriyorum. Bunun meme sağlığıyla olan ilişkisinden biraz size bahsetmeye çalışacağım. Peki, farkındalık oluşması yönünde niye bu kadar çok çabalıyoruz, niye etkinlikler yapıyoruz? Çünkü erken dönemde meme kanseri öldürücü bir şey değil, belki bir hastalık değil ama ileri evrelerde ne yazık ki kötü sonuçlar doğurabiliyor. Ve sağlık teşviki zamanında teşhis ve doğru kapsamlı tedaviyle meme kanserinin bu ölüm oranlarını ciddi oranda düşürebileceğinizi biliyoruz. Kimler risk altında? Öncelikle popülasyon olarak, burada zaten kadınlar varız çok fazla, yüz kat daha erkeklere göre ne yazık ki bu konuda riskliyiz. Kırk yaş üstünde kaç kişi var aramızda? Yine kırk yaşın üzerinde meme kanseri riski ne yazık ki artıyor. 

Fibro adenom dediğimiz sıklıkla birçok kişinin işte meme ultrasonunu bir şekilde yaptırıp görülüp takibe alındığı grup. Normalde iyi huylu bir şey ama kötü huyluya dönebileceği için riski arttırabileceği için kontrolleri dikkatli yaptırmak gerekiyor. Alkol kullanımı çok bizim ülkemizde kadınlar arasında yoğun değil. Ama sigara kullanımı oldukça fazla. Kaç kişi var? Eyvah eyvah. Riski gitgide arttırıyoruz. Sigara kullanımı da ne yazık ki sigara ve alkol kullanımı meme kanserinin riskini arttıran etkenler arasında. Ve çok fazla meme kanseri deyince işte hormonlar, östrojen gündemde Hormon tedavisi meme kanseri yapar diye düşünenler var mı aramızda? Ya da duyan? İyi, güzel. Ya da bu konuda bir fikir verilmeliği yok.  Östrojen hormonu meme kanseri riskini arttırıyor diye çalışmalarda da gösterilen bir durum var. Bunun belli risk faktörlerini çıkarmış durumdalar. Erken yaşta adet görmek gibi, geç menopoza girmek gibi, hiç doğum yapmamış, emzirmemiş olmak gibi, östrojene çok maruz kalınması meme kanserini arttırır diye bir risk faktörü var ama ancak yeni çalışmalarda bunların Östrojen hormonunun dengesizliklerinden, düzenli bir şekilde karşılaşılmamış olmasından kaynaklı olduğunu biz biliyoruz. Ve bugün benim konum olan, beslenme konusunun ana teması olan Obezite, meme kanserini arttırıyor diyoruz. Ve menopoza girdikten sonra iki yıl boyunca hormon replasman tedavisini almak meme kanserini arttırır. Diye bilinen risk faktörleri. Bunun da üstünde duracağım biraz sonra. Ortamda çok fazla herhalde Obezitemiz yok, öyle görünüyor. Obezite bugün için sadece meme kanseri değil, bir sürü kronik hastalıkların temel etkenleri arasında ve kanserler arasında da birçok kanserin risk faktörü olarak görülüyor.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç.Dr. Aşkı Ellibeş Kaya;

“Şimdi bir uzmanın memeyi muayene etmesi var. Bir de bu bir yılda bir uzmana gittik, mememizi muayene etti. İşte gerekli testimizi istedim. Ha doğru söylüyorsunuz işte temiz. Önümüzde bir yıl var. Bir sonraki seneye kadar. Biz ne yapalım onu konuşacağız bugün şu anda burada. Ben size kendi kendinize meme muayenesini anlatacağım ve öneminden bahsedeceğim. Neden? Çünkü bazı çok agresif tümörler var. Değil mi hocam? Yani çok daha hızlı ilerleyebiliyor. Siz belki bu yıl kaçırdınız. Ay ben en son ne zaman gittim hatırlamıyorum. Belki iki sene önce gittim mamografiye. Elime gelen bir şey var mı diye düzenli aralıklarla mememe bakmam ve taramam gerekiyor. Çok küçükken, henüz daha ilerlememişken, henüz evresi artmamışken, biliyorsunuz kanserler evre 1-2-3-4 şeklinde gidiyor. Henüz evresi ilerlememişken, erken bir şekilde meme koruyucuyla bile kurtarabileceğin bir kitleyi elime tespit edebilirsiniz. Bu nedenle her ay kendi kendine meme muayeneyi yapacağız.  Meme başından sıktığınızda kanlı bir akıntı var mı? Yüzeyinde gördüğünüz portakal görünümü gibi bir görüntü var mı? Tüm bunlar bir genetik olabilir. Bunları baktık. Sadece ben, bazen meyve hareketle de bu kitleyi bize gösterebilir. O nedenle elleri böyle koyabiliriz, bu şekilde bakabiliriz. Kollarımızı havaya kaldırarak bakabiliriz. Ayna karşısında kendimize bakacağız. Bunu yaptıktan sonra sıra dokunmaya geldi. Şimdi bunu nasıl rutin bir hale getirelim? Unutabiliriz. Şöyle yapabiliriz. Genelde işte Müslüman kütüphanelerinde annem de yapacak mı gibi aklında tutabilirsin. Ya da düzenli her erkeğin belli gününü kendine belirleyelim. Ama bu adet gören kadın için adet iklimi yansıdığı bir iki gün olmalı. Adet görmeyen kadın için de ayda düzenli belli belirlenmiş bir gün olmalı. Bugünle bakılmalı. Doğum kontrol hapı kullanan kişi de de hap bittikten sonra yeni kutuya başlamadan olan ki süreçte olmalı. Bu süreçte önce gözümüzle baktık. Takiben el ile bakacak. El ile bakarken memenin Kendi dokusunu duvara sabitlemek açısından, şu diyelim ki sol mememi muayene ettiğimi düşünün. Sol kolumu boynumun altına koyduktan sonra sağ elimi 3-4 parmağıyla memeyi tarayacağım. Diğer memeyi ise tam tersiyle bu şekilde tarayacağım. Bu taramayı yaparken 3-4 tane teknik var. Hepsini birlikte yaparsak daha iyi olur. Bu arada ilk günler, ilk aylar şunu hissedebilirsiniz. Ya bu memenin içi zaten çıngıl çıngıl, ben bir şey anlamıyorum ki falan gibi bir şey olabilir. Ama bunu yaptıkça, kendi memenizin nasıl bir dokusu olduğunu, hangisinin normal, hangisinin anormal olduğunu ve en ufak bir problem elinize gelecek şekilde 5-6 ay sonra oturduğunu göreceksiniz. Onun için lütfen bırakmadan her ay devam edin. Düzenli doktor muayenesi olduğunuz, herhangi bir sorun olmadığı anlaşıldı, mamografi çekildiği bir problem yok. Ya doktorun son yapıldığı bir problem yok ya da memelerin çekildiği bir sorun yok. Şimdi ben kendim memeyi muayene edemeye başlıyorum ve bu mememin demek ki benim normal hali. 4-5 ay sonra en ufak bir 0.5 cm'lik bir şey olsa elinize gelin hale gelecek. Peki nasıl yatacağım? Yine dört parmağıma aldım. Bir elim arkada. Bu arada yatarak da yapabilirsiniz ki çok daha iyi olur. Ya da ayakta. Meme başından başlayarak böyle, biliyorsunuz daha koymuyorum. Meme başından başlayana sürekli sirküler yani dairesel hareketle tüm memeyi bu şekilde minik minik arayabilirsiniz. Biraz daha bas, biraz daha bas. Daha derindeki kitleleri de almak için. Yani hem derinliği hem hareketi önemli. Bu şekilde tarıyoruz. Ya da yukarıdan aşağı, ışınsal tarz dediğimiz tarzda da tarayabiliriz. Orada hangi sınırları kabul edeceğiz? Tabii ki koltuk altı da işin içinde. Çünkü koltuk altında bir sınır noktaları var. Bir kitlede ilk anlayacağı yer koltuk altı. Bu nedenle Şuradaki köprücük kemiğinden, ortadaki sarım kemiğinden, altta sutyenin alt kısmına gelen kısmından, koltuk altına kadar tüm bu bölgeyi taramamız gerekiyor bu şekilde. Parmağımızla yukarıdan aşağı taradık. Birine ve başından böyle dış kısma doğru daha tarayabiliriz. Bu şekilde iç tarama yöntemini de kullanmamız iyi olur. Hem ayakta hem yatarak tarasak daha iyi olur. Ama hiç taramıyorsam ben bunun ayaklarla tarayım. En azından bir şey var mı diye anlayalım. Bu şekilde bakıyoruz. 

Genel Cerrahi Uzamanı Opr.Dr. Özlem Karaca Ocak;

“Bugün pembe bir gün. Sizlerle güzel ve pembe bir günde buluştuk. Bundan sonraki günleriniz de hep bu güzellikte geçsin diye umut ederek iyi dileklerle sunumuma başlamak istiyorum. Meme kanseri, farkındalık ayı, ekim ayı. Neden meme kanserine ait bir farkındalık ayı var? Çünkü kadınlarda en sık görülen kanser türü meme kanseri. Her 8 kadından biri yaşam boyu meme kanserine yakalanma riskine sahip. Bu nedenle bu kadar güncel, bu kadar önemli, bu kadar dile getirilen bir konu. Bu dile getirilen her sekiz kadından bire yaşam boyu meme kanserine yakalanabilir. Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Bunları pek çok pankartta, pek çok duyuruda, pek çok farkındalıkta duymuşsunuzdur. Ama ben bugün size, bunlar tabii ki çok önemli ama, bir başka önemli şeyden bahsetmek istiyorum. Erken teşhis ile hayat kurtarabiliyoruz. Erken teşhis ile artık memeyi de kurtarabiliyoruz. Çok da bilinmeyen kısmı bu aslında. Bugün özellikle bahsetmek istediğim kısım. Değerli doktor arkadaşlarım, değerli hocalarımın anlattıkları bilgileri benim slaytlarımda var olanlara hızlı bir şekilde geçeceğim. Az önce de söylediğim gibi bugün sizlere bahsetmek istediğim konu memeyi de kurtarabildiğimiz konusu. Evet, meme kanseri kalıtsal olarak geçebilir. Edimsel olarak çevresel faktörlerin etkisiyle daha sonra edin sel olarak da karşımıza çıkabilir. Meme kanserinin peki ne kadarı kalıtsaldır? Gördüğünüz gibi pastanın %15 ila 20'si ailesel risk. Yüzde 5 ila 10'u da bilinen kalıtım genleriyle aktarılmakta. Yüzde 70 ila 80'i ise sporadik olarak sonradan oluşabilmekte. Risk faktörlerini Ayşenur Hocam çok güzel bir şekilde anlattı. Bunları artık öğrendik, biliyoruz. Peki, meme kanserine ait bulgular nelerdir? Neyle karşımıza çıkabilir? Elimize bir kitle gelebilir. Ağrı yaratabilir. Meme başından akıntı yaratabilir. Foreview belirtisi dediğimiz... ...memenin içinde kitlenin bulunmasına bağlı olarak... ...o taraf memenin daha yukarıdan ve daha dik görünmesi ve asimetri oluşturması halidir. Meme cildinde kansere bağlı doku ödem yaratabilir. Ve az önce hocalarımın söylediği gibi portakal kabuğu görüntüsü yaratabilir. Bu ne demektir? Meme kanserli dokunun, memeye bası yaparak, lenfotiklerdeki dolaşımı bozarak, orada kitlenin üzerinde ödem oluşturması, kıl foliküllerinin etkisiyle noktacıklar şeklinde kıl foliküllerinin biraz daha aşağıda bulunması ve tipik bir, nasıl ki portakalın kabuğunda gördüğünüz bir görüntü varsa, O görüntünün meme cildinde de oluşması halidir. Deri de tabii ki ülserasyon, ödem, çekinti ve komşu nodlarında büyüme yaratabilir. Şimdi diyeceksiniz ki, Aşkı Hocam çok güzel anlattı. Kendi kendine meme muayenesini yaptık. Üç parmağımızı kullandık. Meme cildi üzerinde dokunmadığımız nokta kalmayacak şekilde, küçük dairesel hareketlerle önce yüzeyel, sonra daha derinde güzel bir meme muayenesi yaptık. Aşk hocamın anlattığı gibi aynanın karşısına geçtik. Önce inspeksiyonla görsel olarak kontrollerimizi yaptık. Ardından palpasyonla üç parmağımızı kullanarak ayakta muayenemizi gerçekleştirdik. Sonra da sırt üstü yatıp elimizi başımızın altına alıp karşı taraf elimizle meme üzerinde dokunmadığımız nokta kalmayacak şekilde kontrol ettik. Elimize bir kitle geldi. Tabii ki hekimimize başvuracağız. Bu mutlak. Ama kendimiz ne anlayabiliriz? Yani bu kitle bir lastik top kıvamında ya da ağrılı ya da sınırları düzensiz, orada bir şey var, sertlik var ama böyle fındık gibi elime gelmiyor, yuvarlak bir şey değil. Ya da böyle ceviz büyüklüğünde kas katı bir şişlik. Ya da neredeyse tenis topu büyüklüğünde kocaman bir kitle, hiç de bakmamışım, fark etmemişim, yumuşak kıvamlı bir şey. Bunların hangisi elime geldiğinde korkmalıyım diye sormalısınız. Eğer ki kitle hareketsizse, yani öyle top gibi, fındık gibi, meme içinde hareket ettiremiyorsunuz, sert ve fiksse, yerinden oynatamıyorsunuz, Bilinenin aksine meme kanserine ait kitleler ağrısızdır. Bu nedenle memenizde ağrı hissetmeniz tabii ki sizi korkutabilir. Tabii ki bir alarm semptomu olabilir, sizi hekime götürecek bir şikâyet olabilir ama bu anlamda ileri evre kansere kadar başlangıç ve orta evredeki meme kitleleri genellikle ağrı yaratmazlar bilinenin aksine. Ama geç dönemde evet ağrı görüyoruz. Elimize geldiğinde kitle genellikle 1-2 santim büyüklüğünde ve genellikle tek taraflı ve sürekli. Yani meme içinde çok sayıda küçük küçük yumrular varsa bu bizi çok korkutmuyor kendi kendine meme muayenesinde. Ama tek bir tane kitle, tek tarafta ve iyi huylu kistler gibi adet dönemlerine göre boyut değiştirmiyor. Genellikle sert, Kikse, aynı yerde, aynı boyutta, genellikle tek taraflı ve sınırları düzensiz kitleler bizi korkutmalı. Daha çabuk hekime başvurmamızı sağlamalı. Evet. Meme kanseri yayılır mı? Evet, maalesef. Diğer tüm kanser türlerinde olduğu gibi, meme kanserinde de uzak organlara yayılımı görmekteyiz. Bu nedenle diyoruz ki, erken evre meme kanserlerinde teşhis koyalım, geç kalmayalım, erken teşhis ile hayat kurtaralım. 

Patoloji Uzmanı Uzm. Dr. Canan Demirci;

“Her gün göz göze bakıyoruz kendileriyle. Ama sırf onlarla değil, onlarla savaşan kendi bağışıklık hücrelerimizle de tanışıklığım var benim. Bizim kendi bağışıklık sistemimiz o kadar güçlü ki aslında vücudumuzda her gün yüzlerce, bakın bir tane iki tane demiyorum, yüzlerce hücre normal büyüme ve normal gelişim yolaklarından, normalden saparak kanserleşme yoluna giriyor. Eğer bu yoldan çıkma hali böylece devam etmiş olsaydı vay halimize yani hiçbirimiz herhalde 30'lu 40'lu yaşları göremezdik. Her yerimizden onlarca tümör fışkırırdı. Ama bizim çok güçlü bir bağışıklığımız var. Bu bağışıklığımız bizi sadece bu işte virüslerden, mikroplardan, işte mantarlardan, bakterilerden korumuyor. Bu bağışıklık sistemimiz bizi kanserden de koruyor. Yoldan çıkmış, bozulmuş, kendi yapısını kaybetmiş, kendi egemenliğini ele alıp da işgale yeltenen hücreleri gördüğü zaman kendi bağışıklık hücrelerimiz, kendi askerlerimiz hemen etrafını sarıyor, türlü silahlarla saldırıyor ve onu yok ediyor. Ama tabii bu savunma bariyerinden kaçanlar da oluyor. Hücrelerden kaçanlara bizim sıvı Hormonal bağışıklık sistemimiz bu sefer saldırıya uğratıyor. Ama bir yerlerden bir tane bir hücre kaçıp bir yerde yuvalandığı vakit o tek bir hücre ki mikroskop altında güçlükle seçtiğimiz büyüklükteki mikron büyüklüğündeki hücre Birken iki oluyor, ikiyken dört oluyor, bazen biri ölüyor, üçe düşüyor, üçten çoğalıyor gibi böyle bir savaş denge içerisinde yavaş yavaş büyüyor. Onun için zaten kanser dünden bugüne olan bir hastalık değil. Yıllar, yıllar, yıllar içerisinde gelişiyor. Uzun yıllar önce başladı diyoruz. Hatta çok yavaş büyüyen iyi huylu türler ya da kötü huyların çok çok yavaş gidenleri beş yıl öncesi belki başladı diyoruz. Onun için kontrol çok önemli. Farkında olmak çok önemli. Bağışıklık sistemini ayakta tutmak çok çok önemli.”