Mehmet Rebii Özdemir
Birleşik Kamu-İş Sendikası Samsun Şube Başkanı Onur Gündüz, Ekim ayı enflasyon raporunda şunları dile getirdi.
-TEMEL GIDA FİYATLARI YAZ AYLARINDAN SONRA EKİMDE ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 7 ORANINDA ARTTI.
-EKMEK, UN, BULGUR MAKARNA, SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ, SEBZE VE ŞEKER FİYATLARINDAKİ YÜKSELİŞLER EKİMDE GIDA FİYATLARIN SON YILLARIN EN YÜKSEK AYLIK ARTIŞINI GÖSTERMESİNE YOL AÇTI.
-TEMEL GIDA FİYATLARINDA, BU YILIN İLK 10 AYLIK DÖNEMİNDE YÜZDE 35,4, SON BİR YILLIK DÖNEMDE İSE YÜZDE 44,7 ORANINDA ARTIŞ YAŞANDI.
Hem mevsim değişikliği hem de Türk lirasının değer kaybı ekimde gıda fiyatlarında zam fırtınasına yol açtı. Gıdadaki zam yağmuru ekimde de devam etti. Ekimde gıda fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 7 oranında artış yaşanırken, son bir yıllık artış ise yüzde 37,6 olarak gerçekleşti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 76 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Ekim 2021 sonuçları açıklandı.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Temel gıda fiyatlarında bu yıl ocak ayında yüzde 3,6, Şubatta da yüzde 2,8, Martta yüzde 2,5, Nisanda da yüzde 2,3, Mayısta yüzde 1,8 ve haziranda yüzde 1,1, Temmuzda yüzde 4,2, ağustosta yüzde 3,5, Eylülde ise yüzde 2,1 oranında artış yaşanmıştı. Gıda fiyatlarında Ekimde yüzde 7, oranıyla devam eden zam fırtınası; açlık ve yoksulluk sınırının altında bir gelir ve dolayısıyla harcamayla yaşamak zorunda olan vatandaş sayısını artırmaya devam ediyor. Dar ve sabit gelirlilerin satın alma gücü zamlar karşısında aydan aya mum gibi eriyor.
Ekimde gıda fiyatlarındaki artışta ekmek, süt ve süt ürünleri, sebze ve şeker gibi ürünlerdeki fiyat artışları belirleyici oldu. Ekmek, un, bulgur fiyatları ekimde bir önceki aya göre yüzde 4,4 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında tavuk eti fiyatlarındaki düşüş nedeniyle yüzde 1,6 azalış yaşanan ekimde süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 4,3 oranında arttı. Yağ fiyatları yüzde 0,3 oranında azaldı.
Meyve fiyatlarının yüzde 2,8 oranında azaldığı ekimde sebze fiyatlarında, patates ve kuru soğan gibi ürünlerin fiyatında yaşanan düşüşe rağmen özellikle domates, biber, kabak gibi ürünlerin fiyatlarında bağlı olarak bir önceki aya göre yüzde 34,2 oranında yükseliş yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 1,8 oranında arttığı ekim ayında, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise özellikle şeker fiyatlarına yapılan zamların etkisiyle yüzde 11,9 oranında artış oldu.
|
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
(Ekim 2021; %)
|
|
|
Bir Önceki Aya Göre
|
Aralık 2020’ye Göre
|
Yıllık
|
12 Aylık Ortalama
|
|
Ekmek, un, bulgur, makarna
|
4,4
|
26,6
|
40,5
|
25,8
|
|
Et-Balık
|
-1,6
|
23,7
|
19,5
|
17,6
|
|
Süt, süt ürünleri, yumurta
|
4,3
|
26,8
|
32,8
|
30,9
|
|
Yağ
|
-0,3
|
23,7
|
31,5
|
44,0
|
|
Meyve
|
-2,8
|
78,8
|
91,2
|
50,3
|
|
Sebze
|
34,2
|
60,4
|
103,3
|
71,0
|
|
Bakliyat
|
1,8
|
16,9
|
33,3
|
27,0
|
|
Diğer
|
11,9
|
21,6
|
24,7
|
13,5
|
|
Ortalama
|
7,0
|
35,4
|
44,7
|
33,7
|
Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 76 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için ekimde eylül ayına göre yüzde 7 oranında daha fazla para ödedi.
ON AYLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında ocak-ekim döneminde ise yüzde 35,4 oranında artış yaşandı. Yılın ilk on aylık 23,7, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 26,8, yağ fiyatlarında ise yüzde 60 oranında yükseliş kaydedildi. Bakliyat fiyatlarında yüzde 16,9 oranında diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 21,6 oranında artış oldu.
YILLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Ekim 2020’ye göre) yüzde 44,7 oranında artış gözlendi.
Bu yıl ekimde geçen yılın ekim ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 40,5, et-balık fiyatlarında 19,5, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 32,8 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 31,5 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 91,2, sebze fiyatları ise yüzde 103 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 33,3 diğer gıda fiyatları ise yüzde 13,5 oranında zamlandı.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık dönemdeki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılarak hesaplanan yıllık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 33,7 oranında artış yaşandı.
Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 25,8, et ve balık fiyatları yüzde 17,6, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 30,9, yağ fiyatları yüzde 44, meyve fiyatları yüzde 50, sebze fiyatları yüzde 71, bakliyat fiyatları yüzde 27, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 13,5 oranında artış kaydetti.
