Haber: Mehmet Rebii Özdemir
(SAMSUN)- 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü dolayısıyla Samsun’dan güçlü bir eşitlik çağrısı yükseldi. CHP Samsun İl Kadın Kolları Başkanı Nilsu İrem Koçyiğit Bahadır, yayımladığı açıklamada kadınların siyasetteki temsiline ilişkin çarpıcı veriler paylaşırken, ardından Atatürk Anıtı önünde tiyatro sanatçısı Gülsen Kılınç, Türkiye’nin ilk kadın muhtarı Gül Esin’i canlandırdı.
Türk kadınının seçme ve seçilme hakkında 91 yıllık onurlu yürüyüş
Cumhuriyet Devrimiyle Gelen Eşit Yurttaşlık Hakkı
Bugün, kadınların siyasi ve toplumsal yaşamda eşit yurttaşlar olarak yer almasının dönüm noktası olan Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının verilmesinin 91. yılını kutluyoruz. Bu tarih, yalnızca bir yasal düzenlemenin değil; aynı zamanda bir toplumsal dönüşümün, bir zihniyet kırılmasının ve Cumhuriyet’in kadınlara açtığı tarihsel yolun simgesidir.
Kadın Haklarında Dünyaya Örnek Bir Cumhuriyet
Kadınlar; 1930’da belediyelerde, 1933’te köy ihtiyar heyeti ve muhtarlık seçimlerinde, 1934’te ise Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde seçme ve seçilme hakkına kavuşarak, birçok Avrupa ülkesinden dahi önce demokratik hayata adım atmıştır. Bu kazanımlar, kadını eve değil kamusal hayata, edilgenliğe değil özne olmaya taşıyan devrimci bir anlayışın sonucudur.
Atatürk’ün Kadın Devrimi: Bir Vizyonun Adı
Bu kazanımlar, bir vizyonun adıdır. Bu vizyon; kadını toplumun öznesi yapan, eşit yurttaş ilan eden Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün vizyonudur. Bugün, yalnızca bir yıldönümünü değil; bir devrimi, bir cesareti ve bir çağ sıçrayışını anıyoruz. Atatürk’ü ve Cumhuriyet devrimcilerini bir kez daha saygı ve minnetle anıyoruz.
Bugün Eşitlikten Çok Uzak Bir Türkiye Tablosu
Aradan geçen 91 yıla rağmen bugün geldiğimiz noktada, kadın-erkek eşitliği hâlâ hedeflenen seviyenin çok gerisindedir. Gerçek demokrasi, ancak kadınların eşit siyasi temsiliyle mümkündür. Ancak mevcut tablo, eşitlikten çok uzak bir gerçeği gözler önüne sermektedir.
Uluslararası Veriler Alarm Veriyor
Dünya Ekonomik Forumu’nun Küresel Cinsiyet Eşitsizliği 2025 raporuna göre Türkiye;
Siyasal güçlenmede 148 ülke arasında 139. sıraya gerilemiştir.
Avrupa’da ise son sıradadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kadın temsili yalnızca %20, yerel siyasette ise %5 düzeyindedir. Bu rakamlar, Türkiye’de demokrasinin hâlâ eksik olduğunu açıkça göstermektedir.
5 Aralık: Bir Anma Günü Değil, Bir Uyanıştır
Bu nedenle 5 Aralık, yalnızca geçmişin hatırlandığı bir gün değildir.
Bugün;
Daha fazla eşitlik talep etme günüdür,
Haklarımızı hatırlatma günüdür,
Siyasette kadınların eşit temsilini sağlama kararlılığını büyütme günüdür.
5 Aralık, bir uyanış günüdür.
Eşitlik İçin Gerçek İrade: Cumhuriyet Halk Partisi
Kadınları yalnızca siyasetin vitrininde değil, karar mekanizmalarının merkezinde konumlandıran siyasi irade Cumhuriyet Halk Partisi’dir.
Genel Başkanımız Sayın Özgür Özel’in öncülüğünde, Eylül 2024 Tüzük Kurultayı ile partimiz;
Kademeli olarak %50 eşit temsili güvence altına alan,
Kadın-erkek eşitliği için tarihsel bir düzenlemeye imza atankararlı bir adım atmıştır.
Sandığa Yansıyan Değişim
Yerel seçimlerde bu irade somut sonuçlar doğurmuştur:
1 Nisan 2024 itibarıyla 35 kadın belediye başkanı CHP listelerinden seçilmiştir.
Kadın belediye meclisi ve il genel meclisi üyelerinin sayısı ciddi biçimde artmıştır.
Yerel siyasette kadın temsili katlanarak büyümüştür.
Bu açıkça göstermektedir ki:
Eşit temsil, ancak siyasi irade varsa mümkündür. Kadın varsa demokrasi vardır.
Çare Eşitliktedir, Çare Eşit Temsildedir
Daha fazla kadın muhtar,
Daha fazla kadın belediye başkanı,
Daha fazla kadın milletvekili,
Daha güçlü bir demokrasi demektir.
Unutmayalım:
Siyasette eşit temsil olmadan demokrasi eksiktir.
Eşit siyaset ise ancak bizimle mümkündür.
Omuz Omuza Mücadeleye Devam
Biz kadınlar, her alanda var olmak için,
Hak ettiğimiz eşitliği alana kadar,
Demokratik Türkiye mücadelesini büyütmek için
omuz omuza yürümeye devam edeceğiz.
Türkiye’nin ilk kadın muhtarı Gül Esin canlandırması MONOLOG)
Samsun Atakum CHP İlçe Yönetim kurulu üyesi ve tiyatro sanatçısı olan Gülsen Kılınç, 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü kapsamında Atatürk Anıtı önünde Türkiye'nin seçilen ilk kadın muhtarı Gül Esin'i canlandırdı.
Gülsen Kılınç'ın canlandırmasında İlk kadın muhtar Gül Esin'i şu ifadelerle anlattı:
“1901 Muğla Milas ilçesinde doğdum.
Beş erkek kardeşimi ve eşimi savaşlarda kaybettim. Yıkılmadım.
Hayatın bana dayattığı o derin sessizliği, cumhuriyetin sunduğu imkanlarla bir sese, bir iradeye dönüştürdüm.
1933'te Aydın Demirciler Köyü'nde sekiz erkek adaya karşı bir kadın aday olarak muhtarlığa talip oldu. Sandık kurulduğunda köylün beni sadece desteklemekle yetinmedi. Oy birliğiyle seçti. Böylece Türkiye halk oyuyla seçilen ilk kadın muhtarını tanımış oldu. Ama ben yalnızca ilk kadın olarak tanınmak istemedim. Atatürk'ü içim yanarak büyük bir hayranlık ve minnetle izledim. Onun açtığı yolda yürümekle yetinmedim. Köyüme getirdiğim her yenilikle, her adımda onun devrimlerinden ilham aldım.
Benim için muhtarlık bir koltuk değil, halkımla omuz omuza üretmek dertlere derman olmaktı. Gençlerin evlenme işlerinde ara buzuculuk yaptım. Kız kaçırma olaylarını önlemek için akılcıl çözümler buldum.
Köy odası kurdum. Kız çocuklarının okula gitmesi için tek tek evleri dolaşarak aileleri ikna ettim. Görevim boyunca köyümüze yapılmayan taş döşeli yollar yapıp köprüler yaptırdım. Bunların açılışı için Mustafa Kemal'i davet ettim. Lakin gelemedi. Ben de ellerimle ona bir pano işledim. Ama. Bu panoyu ellerimle veremediğim için hep sakladım.
Çünkü bu pano. Bir kadının devletle, devrimle, cumhuriyetle kurduğu saygı dolu, sessiz ama çok güçlü bağı anlatıyor. Kendisi gelemediği için bu tablo hep bende kaldı. O günden sonra hep çalıştım, çabaladım.
Ben Gül Esin. bir kadının yalnızca kendi hayatına değil koskoca bir köyün kaderini değiştirebileceğinin kanıtı oldu.”
