CHP’li Samsun Milletvekili Murat Çan; “Hacıdede, Ağdırhasan ve Şeyhkoyun köylerinde vatandaşımız isyan içinde geçim sıkıntısı içinde!”

MEHMET REBİİ ÖZDEMİR

(SAMSUN)- CHP’li Samsun Milletvekili Murat Çan, beraberinde Samsun EMO başkanı ve SAMÇEP sözcüsü olan Adnan Korkmaz ile birlikte Havza’nın Hacıdede köyündeki tarım arazisi ve meralarına konuşlandırılmak istenen RES ve GES’e karşı çıkan köylülerle bir araya geldiler.

Hacıdede, Ağdırhasan ve Şeyhkoyun köyü sakinleriyle bir araya gelen CHP’li Samsun Milletvekili Murat Çan, şöyle dedi. 

“Bugün 2-3 gün önce geldiğimiz Hacıdede merasındayız. Sadece Hacıdede'ye değil, Şeyhkoyun ve Ağdırhasan köylerini de ilgilendiren, onların da hayvanların otlatıldığı bu mera daha önceden de bahsettiğimiz gibi şu ormanlık alana tepeye doğru rüzgâr enerjisi ve bu alana da güneş enerjisi santralleri kurulmak üzere İl Tarım Komisyonu tarafından biz konuştuktan sonra Perşembe gün ilk onayı yapıldı. Bundan sonra artık mahkeme süreci başlayacak. Buranın önemi şudur, 100 yıl önce bu topraklara gelen vatandaşlarımız, Selanik'ten gelen vatandaşlarımız 100 yıldır ekmeğini burada hayvancılık yaparak, tarım üreterek ve bu dağlarda kekik toplayarak ve bunları da daha sonra peynire, süte ve diğer sebze, meyveye çevirerek Salı günü Havza pazarında satarak geçimlerini sağlıyorlar. Burada 730 dönüm arazinin bir şekilde ranta kurban gidilerek mera alanının kısıtlanması söz konusu. Toplam 1200 dönüm civarında mera alanı var burada. 730'u an itibariyle kartellere, şirketlere ve enerji şirketlerine devredilmek üzere. Vatandaşımız burada büyük bir isyan içerisinde, geçim sıkıntısı çekeceğini düşünüyorlar. Özellikle Pandemiden sonra en az 7-8 hane bu köylere tekrar her hane her köyü olmak üzere taşınmış vaziyette ama geçim derdiyle az önce bir öğretmen emeklisi, bir SSK emeklisi arkadaşımızla görüştük. Oğlunun geçimini buradaki hayvancılıktan sağlamaya çalışıyor. Ama bu ümitleri artık hayal olmak üzere. Hemen şurada köyün ve birkaç köyün içme suyunun sağlandığı kaynak söz konusu. Hayvanların su içtiği kaynak söz konusu. Orada tehlike altında, vatandaşlarımız tepkilerini dile getiriyor. Biz de bunun takipçisi olacağız. Şimdi köyümüzde Zootekni Mühendisliği üzerine eğitim almış. Ozan bize burayla ilgili daha detaylı bilgiler verecek.” 

Havza’nın Hacıdede mahallesi sakinlerinden Zootekni Ziraat Mühendisi Ozan Özkan;

“Ben köy sakinlerinden Ozan Özkan, aslen Zootekni Ziraat Mühendisliği alanında eğitim gördüm.  Alanım tarım hayvancılık üzerine ve meraları kapsamaktadır. Şimdi ana kaynak RES yardımcı kaynak GES projesi adı altında kadimden beri bu topraklarda hayvanlarını otlatarak geçimini sağlayan bu köylünün merasına özel bir firma tarafından Güneş Enerji Santrali kurulmak isteniyor. Yapılacak bu santralle ilgili iki yıl önceki ÇED toplantısında köylü karşı olduğunu dile getirmişti. Ancak gelinen süreçte ÇED süreçleri vs. sonucunda yakın birkaç gün öncesinde komisyondan onay geçti. Şimdi bu hususu gerek köylü açısından gerek ülke hayvancılığı gerek hukuki açıdan değerlendirirsek burada kadimden beri hayvancılık yaparak geçimlerini sağlamaları ülke ekonomilerine katkıda bulunmaları göz önüne alındığında bu meranın küçülecek olması, hayvancılığın olumsuz yönde etkilenecek olması ve ayrıca bu mera Ağdırhasan Köyü ve Şeyhkoyun köyünün de ortak kullanım alanında olup bu köylerin hayvancılığı ve hayvancılıkla bağlantılı olarak tarımı da olumsuz yönde etkileneceğinden hem kamu yararı gözetildiğinde hem köylünün mağduriyeti gözetildiğinde Bizler Mera Kanunu'nun ilgili maddelerini göz önüne alarak itiraz ediyoruz bu projeye. Gereken, hukuki anlamda ne gerekiyorsa yapmaya köy halkı olarak bizler bu uğurda mücadele edeceğiz. 

Şeyhkoyun mahallesi sakinlerinden Rahşan Çakır

“Burada hayvancılık yapıyoruz. Hayvanlarımız, kardeşimin dediği gibi buralarda otluyorlardı yıllardır. Hala da otluyorlar ama bundan sonraki süreçte nasıl olacak hiç bilmiyoruz. Buralar sadece hayvancılık değil. Kuşburunlarımız vardı, kekiklerimiz vardı. Köylünün ve de çevre illerden, ilçelerden gelip buralarda o kadar güzel toparlanıyordu. Götürüp dediği gibi sayın vekilimiz satılıyordu. Şimdiden sonra nasıl olacak hiç bilmiyoruz. Bu köylü olarak bizim başka yapabileceğimiz bir şey yok, bildiğimiz bir şey yok. Hadi çocuklarımız okuyor, onlara da zaten şehirde ne kadar iş var o da meçhul. Hayvancılığımızı öldürmeye çalışıyorlar anladığımız kadarıyla. Ayrıca da dediğim gibi buralara, Güneş paneli yapılıyormuş. Birçok yerlerde de görüyoruz gittiğimiz yerlerde, onların olduğu yerde hiçbir şey olmuyor. Bütün otlaklarımız bitecek, bu hayvanlar nerede otlayacak? Bütün doğayı katledecekler. Biz karşıyız köylü olarak. Yıllardır karşıyız ama bizi ne kadar dinleyecekler? Ne yapacaklar bilmiyoruz, o yüzden elinden gelen herkesin bu şeye karşı çıkmasını istiyoruz1 şeklinde konuştu.

Emir demiri keser

Tekrar söz alan CHP’li Samsun Milletvekili Murat Çan şunları söyledi. 

“Geçen günde bahsettik. Buralar bir kişinin ağzından çıkan lafla birkaç tane şirkete büyük şirkete peşkeş çekiliyor. Bunun en net örneği Çevre Etki Değerlendirmesinde ya da İl Tarım   müdürlüğündeki şube müdürleri vatandaşlarla birebir sohbetlerinde burası mera alanı tarıma elverişleri alan, hayvancılığa elverişleri alan, buralarda güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi olmaz dedikleri halde geçen günkü komisyonda bu köyün muhtarı diğer köyün muhtarlarına aynen şu lafı ettiler. ‘Emir demiri keser’ yani bizim yapacak bir şeyimiz yok. Emir yukarıdan geldi. Bunun için komisyona başkanlık edecek vali yardımcısı son anda, son saniyede değiştirildi, şube müdürleri değiştirildi. Çekincesini ortaya koyan bütün bürokratlar komisyondan hariç tutuldu ve yukarıdan gelen emirle İl Tarım Müdürlüğü'nün yaptığı komisyon toplantısında buranın onayı verildi” şeklinde konuştu.               

Elektrik enerjisi bir insan hakkıdır

Samsun Elektrik mühendisleri Odası başkanı ve SAMÇEP sözcüsü Elektrik mühendisi Adnan Korkmaz’da konuşmasında şunları söyledi.

“Evet değerli katılımcılar, biz elektrik mühendisleri odası olarak yıllardır söylüyoruz, elektrik enerjisi olmasa olmazlardan birisidir. Elektrik enerjisi olmadan bugünkü dünyada ne sanayi olur ne ticaret olur ne eğitim olur ne sağlık olur hiçbir şey olmaz. Ondandır ki deriz ki elektrik enerjisi aslında bir insan hakkıdır. Elektrik enerjisi insan hakkı olduğu için deriz ki, elektrik enerjisi doğru planlamayla, doğru yatırımla halka en ucuz şekilde ve en kaliteli şekilde iletilmesi gerekiyor. Elektrik enerjisi insan hakkı olduğu için diyoruz ki, elektrik enerjisi kamu eliyle yönetilmeli diyoruz, bütüncül bir politikayla yönetilmeli diyoruz. Yıllardır bunları söylüyoruz, kamucu bir politikayla yönetilmeyen, halkın yaranına olmayan bir politikayla yönetilmeyen bir sistemle de maalesef böyle şeylerle karşılaşıyoruz ve karşılaşmaya da devam edeceğiz, üzülerek söylüyorum. Güneş enerjisine karşı çıkma gibi bir elektrik mühendisliği odasının veya bir elektrik mühendisi olarak benim karşı çıkma gibi bir durum olamaz. Ama dediğim gibi yapılan yatırımların artısı eksisi nedir? Ona bakmalıyız, halkın yaranına bir yatırım var mı, ona bakmalıyız. Bugün Türkiye'de Güneş enerjisi potansiyeli ne kadar biliyor musunuz? Şu anda normal güneş enerjisi potansiyelimizin şu anda %9'larını kullanıyoruz. Şunu söylemek istiyorum, zamanında bundan 20-25 yıl önce güneş enerjisi haritaları çizildi bu ülkede. Tarım arazileri ve meraların haricindeki güneş enerjisine uygun alanları haritalarda belirlendi. Biz Türkiye'de bu alanlarında hala %9'unu kullanıyoruz. Türkiye'nin elektrik enerjisi kurulu gücü şu anda 120 bin megavat, yaklaşık 10 bin megavat kurulu gücümüz var güneşte, yani şuna geleceğim aslında daha kullanılacak o kadar çok tarım dışı, mera dışı arazilerimiz varken bugün buraya yapılmasının gerekçesi hepiniz biliyorsunuz rant. Bundan üç dört sene önce bir yasa çıktı, rüzgâr enerjisi işleten firmalar aynı güçte yanına yardımcı kaynak adı altında güneş enerji panelleri kurulması için çıkarıldı. Bu da o yasaya dayandırarak bugün buraya yapılan bir yatırım. 47 megavat gücü var, buraya ilave 47 megavatta da güneş enerjisi kuracaklar. Size söylüyorum, kamunun elinde olsaydı bu güneşi buraya kurar mıydı, kurmazdı. Niçin çünkü buradaki rüzgâr enerji santralarının ne kadar para kazandığı önemli değildir. Sisteme ne kadar enerji verdiği önemli, fakat firmalar 7/24 sisteme enerji vermek istiyorlar. 7/24 sisteme enerji vermek için rüzgâr 7/24 aynı şeyde esmeyebilir veya 7/24 güneş aynı güneşi vermeyebilir. Hem güneşi hem enerji rüzgârı yan yana koyacaklar ve o firma 7/24 devlete enerji satacak. Başta dediğim gibi bu işlerin temel sorunu özelleştirmenin sonucu enerji piyasasında yüzlerce firma var, maalesef böyle meralarımıza, tarım arazilerine gelip yanlış yatırımları yapıyorlar. Buraya gelirken az önce de dillendirdim. Ben buraya ilk kez geliyorum. O kadar emindim ki buraya gelirken mevcut yüksek gerilim hattının tam bu meranın kenarında, ortasında olacağından çok emindim. Geldim baktım evet şurada, yakında, o kadar yatırım maliyetini düşünüyor ki firmalar ve firmaları koruyanlar bugün bir kilometre güzergâh yapmanın bedeli en az bir milyon lira. Bu arazi şartlarında bunun 1,2 milyon, 1,3 milyona çıkacağını da düşünüyorum. 5 kilometre yapsan 7-8 milyon firmaya tasarruf yapıyorsun. Artı gelelim buradaki arazi firma, onları da araştıracağız, eğer belgeleri muhtemelen vekilim de temin edebilir ilgili bakanlıktan, bu firmaya kaç lira bedelle verildi burası? Ne ödeyecekler devlete buranın kirası için? Yani şirketleri korumanın artık son nokta şeylerine gelmeye başladı. Samsun'da bu tür yatırımları maalesef çok sık görüyoruz. Geldiğimiz Türkiye'de biz hayvanı dışarıdan ithal etmeye başladık. Burada anladığım kadarıyla köyde 600-700'e yakın büyükbaş hayvan var. Yazık, başka mera alanınız da yok, artık hayvanlarımızı zaten %80-%90 insanların değil mi vekilim dışarıdan geliyor. Herhalde %100'ünü dışarıdan almaya devam edeceğiz. Biz bu süreci takipçisi olacağız. Elimizden geldiğince sizlerin yanında olacağız. Bunu durdurmaya çalışacağız gerek hukuki yönlerle gerekse teknik yönlerle her türlü desteği sizlere vereceğiz” dedi.

 Havza’nın Hacıdede köyü muhtarı Erkin Demircan, şunları ifade etti. 

“Öncelikle sayın vekilimize köylümüzün sessine ses olduğu için candan teşekkür ediyorum.  Bu alanda bu köylerde 100 yıllık bir geçmişimiz vardır. Geçimimiz tarım ve hayvancılık, ama tarımda, Mübadil köy olduğumuz için arazimiz kısıtlı. Hane başı otuz dönüm, kırk dönüm bir tarım var. Bunlarla da geçim zordur. Tek uğraşımız hayvancılık, yani bunu da hükümet olarak bu meralara el koyup da hayvancılığımızı da bitirme aşamasına gelmek üzereyiz. Daha ileride geleceğimize dair, geleceğimize dair gençlerimize, çocuklarımıza bu alanı yok ettirmememiz lazım, biz de köy halkı olarak buna itirazda bulunuyoruz, kabul etmiyoruz” ifadelerde b ulundu.

Şeyhkoyun köyü muhtarı Cavit Şahin;

“Adnan Bey söylediği gibi biz güneş enerjisi, rüzgâr enerjisine karşı değiliz. Üretilsin fakat tarımın olduğu yerlerde, hayvancılığın olduğu yerlerde bunun yapılmamasını istiyoruz. Bu meralarımıza sahip çıkmak istiyoruz. Meralarımızı korumak istiyoruz.”

Ağdırhasan köyü muhtarı Mustafa Yurduseven

“Öncelikle vekilimize çok teşekkür ediyorum sesimize ses olduğu için. Bizim de bura ortak kullandığımız mera alanı. Bizim hayvanlarımız da burada otluyor. Bizim vatandaşlarımızın çoğunda sosyal güvenlik sigortası falan hiçbir şey olmadığı için sadece geçimini hayvancılıkla karşılıyor. Burada otlattığı hayvanlarını salı günleri süt, yoğurt, tereyağı yapıp pazarda satıyor. Bu enerji sistemi buraya kurulduğu zaman hiçbir şekilde burada bu geçimini de sağlayamayacak artık. Biz kesinlikle istemiyoruz.”

Çoluk çocuğumu ve halkımı savunuyorum

Havza’nın Hacıdede köyü sakinlerinden ve kadın çobanı olduğunu ifade eden Nazike Kurt’ta şöyle dedi. 

“Ben bu köyün çobanıyım hem de kadın olarak. Bu yetkiyi veren cumhurbaşkanım buralara, Allah'tan günahı değil mi? Bu köylü bak sopanın ucuyla dağı taşı gezerek ekmeğini kazanmanın peşinde. Tarlalarımızda verim olur, istediği gibi satamazlar. Köyümüzde enerji yapılır, oralar kapatılır. Şu dağımızda ot bitmez dediler. Bu dağda ot öyle biter ki insan bile aç çıksa karnını doyurup geri iner. Mantarı var, kekiği var, kuşburnu var. Neyi yok ki? Ayrıca malımızın bütün yiyeceği burada. Alamayız, imkânımız yok. Ben bu sopayla kazanmak zorundayım bu ekmeğimi. Gitsin Cumhurbaşkanlığı, bu yetkiyi vermiş madem ki, gelsin bize buradakilere çare bulsun. Nereye gideceğiz biz? Şehre gitsek alan yok, burada kalsak karnımızı doyuramayız, çoluğumuz çocuğumuz bu işi zaten yapmaz. Cumhurbaşkanı şükretsin köylünün emek ettiğine, yarın bu köylü bu hayvancılığı bıraktığı zaman herkes aç geberecek belki de bunlara çare bulabilir miyiz Cumhurbaşkanı? Ne söyleyeyim daha? Daha nasıl anlatalım derdimizi yani? Öbür türlü kibarca konuştuk, sessizce konuştuk. Bir kere duyun daha sesimizi, bütün köylü olarak hepimiz karşıyız buraya da istemeyiz. Bırakın bizim dağımıza yabancı gelmesin. Biz köyümüzden memnunuz, şehre de göçmek istemeyiz. Buralarda anamız babamız buralarda doğmuş büyümüş, bizler de öyleyiz. Ha çocuklarımız gelir gelmez, şükredin ki bizler yetiştirelim. Bu devlete katkıda bulunalım, emek edelim. Bizden başka emek eden olmaz. O yüzden köylünün boğazına gelip dayanmayın. Köylünüz zaten canı boğazında. Yağmurumuz yok bu sene, kuraklık bir yandan, gel malımın rızkını da kes, benim rızkımı da kes ne yapacağız biz? Ondan sonra cumhurbaşkanı konuşanları yanlış konuşanları şey konuşanları tutuklatın içeri. Ne güzel, gel at o zaman beni de at, ben köylü savunurum, atsın ben çoluğumu, çocuğumu savunurum. Bütün halkımı savunurum. Yazık günah değil mi ya? Sabahın köründe kalkar bu köylü be. Sizin gibi sekizde, onda, dokuzda değil. Sabah dörtte bu köylü ayakta. Malını sağmak için, dağa malını götürmek için, tarlasına çapa yapmak için. Daha ne yapsın köylü ya? Bırakın köylüyü canı boğazına gelmiş zaten., yeter artık. Çoluğumuz, çocuğumuzu hepsi her bir taraflarda zaten. Ana babalar da onlar için emek eder burada, niye ben bu yaşta mal güdeyim? Benimdeki 56 yaşında ben, bu dağlarda benim dolanmadığım yer kalmadı. Niye? Çoluğumun çocuğumun rızkı. Şehre gitsem ne yapacağım? Emekliliğim yok, zamanı da kullanmamışız aklımızı, ama dağımız bizi doyurur, biz dağımızdan memnunuz. Nasıl hiç bitmezmiş burada? Şimdi her yer kurumuş, yağmur yağmadı, mecbur kuruyacak zamanı gelin bir de baharda bu dağları görün. Her yeri çiçek açar, cennet gibi olur. Bütün her yerden pikniğe insanlar buralara gelir. Dağın taşı niye kurutuyorsunuz siz? Yazık günah değil mi? O kadar imkân var, başka yerlere gidin, bizim dağımız müsait değil. Güneş enerjisi yapılması lazım, bırakın bizim malımız burada doysun. İnsanlarımızı memnun bırakın, sizden ricam uzak durun bizlerden. Bırakın köylü rahat yaşasın, zaten canı boğazına gelmiş.”