SAMSUN TABİP ODASI BAŞKANI DR. AYDOĞDU; “ÜLKEMİZDE İŞ CİNAYETLERİ ARTIK SON BULSUN!”

HATUN ÖZDEMİR

Samsun tabip odası başkanı Dr. Sema Aydoğdu, konuyla ilgili olarak yaptığı basın açıklamasında şunları söyledi.

“Balıkesir'in Karesi ilçesinde kırsal Kavaklı Mahallesi'nde faaliyet gösteren mühimmat fabrikasının kapsül üretimi yapılan bölümünde henüz bilinmeyen nedenle patlama meydana geldi. Patlamada meydana gelen patlama ve çökme sonucu ilk açıklamalara göre 12 çalışanın yaşamını yitirdiğini derin bir üzüntüyle öğrendik. Yaşamını yitirenlerin ailelerine sabır ve başsağlığı, yaralananlara ise acil şifalar diliyoruz.

Balıkesir Akademik Odalar Birliği ve Türk Tabipleri Birliği Balıkesir Tabip Odası olarak, acımız ve öfkemiz tarifsiz! Biliyoruz ki bu işçi cinayetindeki kayıpların tamamı önlenebilirdi. Ve yine biliyoruz ki işçi cinayetlerinin önlenememesi sermayenin doğası ve siyasi iktidarların bilinçli tercihlerinin sonucudur. Bu felaketin sorumluları, işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerini almayanlar; işyeri hekimlerine tabip odalarına üye olma zorunluluğunu göz ardı ederek çalışma izni veren ve böylece Balıkesir Akademik Odalar Birliğini, Türk Tabipleri Birliğini, Balıkesir Tabip Odasını denetim mekanizmalarının dışında bırakanlardır. Her ne kadar iş güvenliği tedbirlerinin alındığı ifade edilse de , bu trajedinin altında yatan asıl gerçek, fabrikada sendikal örgütlenmenin engellenmesi ve işçilerin iradesinin bastırılmasıdır. İşçiler haklarını savunacak bir örgütlülükten mahrum bırakıldıkça bu tür iş cinayetleri kaçınılmaz hale gelmektedir.

Henüz Atatürk Şehir hastanesine yaralı getirilmediği, Özel Sevgi Hastanesine 3 kişinin ve Balıkesir Devlet Hastanesine de 5 kişinin yaralı olarak başvurduğu öğrenildi.

Olayın vardiya değişimi sırasında ve kapsül üretimi yapılan yerde meydana geldiği, ölen ve yaralanan kişinin fazla olabileceğinden endişe edilmektedir.

İşyeri sağlığı ve güvenliği ile ilgili yönetmeliğin kadük bir yönetmelik olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır.

Ülkemizde iş kazaları ve iş kazalarına bağlı ölümler her geçen yıl artmaktadır. Dünyada 3. Avrupa’da birinci durumdayız.

  AKTÖRLER FARKLI, ACILAR VE SEBEPLER AYNI!...

İSİG Meclisinin verilerine göre;

17 Ağustos 2009: Çoşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda Ramazan topları için patlayıcı üretilen laboratuar bölümünde patlama meydana geldi. Üretim tesisindeki binaları yerle bir eden patlamada 1 işçi hayatını kaybetti, 33 işçi yaralandı.

29 Eylül 2009: Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda meydana gelen patlamada 1 işçi öldü, 1 işçi yaralandı. Yangına maytap fitillerinin kurumadan kesilmesi sebep oldu.

11 Şubat 2011'deki patlamada bir çocuk annesi 33 yaşındaki işçi Hediye Hallaç hayatını kaybetmiş ve 10 işçi yaralanmıştı...

14 Aralık 2014’te fabrikada gerçekleşen patlamada 1  işçi hayatını kaybetti

27 Ocak 2018'de Niğde'deki fabrikada gerçekleşen patlamada 2 işçi hayatlarını kaybetmişlerdi... 

3 Temmuz 2020 tarihindeki Hendek havai fişek fabrikası patlamasında 6 işçi hayatını kaybetmişti. Aslında senaryo tanıdık, işçiler yaşamını yitiriyor.

Patlayıcı maddelerin üretimi ile ilgili doğrudan çıkarılmış mevzuatlar, 1987 tarihli “tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esaslarına ilişkin tüzük “ ile birlikte daha geniş kapsamı olan 2 mart 2019 tarihli “büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması hakkında yönetmelik” tir. Ayrıca kullanılacak ekipmanların da atex direktifi olarak bilinen muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemler ile ilgili yönetmelik (2014/34/ab)” hususlarına uygun olması gerekmektedir. Bilirkişi incelemesinde bu yönetmeliklere uygunluğun değerlendirilmesi bir zorunluluktur. Ancak bilinmelidir ki işyerinin bu mevzuata uygun hale getirilmesi, işletme içinde yapılacak yatırımlar ile mümkün olmaktadır ve nedenle karar verici de uygulayıcı da işverendir.

Yukarıda adı geçen tüzük, depoların denetimi için aşağıdaki maddeyi içermektedir.

Depo denetlemeleri

Ek Madde 3 – (Ek: 14/5/2001 - 2001/2443 K.)

Yılda en az üç defadan az olmamak üzere, patlayıcı madde depolarının Tüzük hükümlerine uygun olup olmadığı valilikçe oluşturulacak komisyon tarafından denetlenir. Her denetlemede, güvenlik uzaklıklarına etki eden unsurların bulunup bulunmadığı da belirtilerek, hazırlanan depo denetim formlarının bir örneği valilikçe İçişleri Bakanlığına gönderilir. Gerek görüldüğünde İçişleri Bakanlığınca oluşturulacak komisyonca da depo denetlemeleri yapılabilir.

2011 yılından buyana hangi kurumlar kaç denetleme yapmıştır, Valilik denetim raporlarını İçişleri Bakanlığı ile paylaşmış mıdır? İçişleri Bakanlığı bir komisyon oluşturarak denetim yapmış mıdır? Bu soruların yanıtları kamuoyu ile paylaşılmalıdır.

Bu denetimlerin yapılıp yapılmadığı, yapıldıysa ne tür bulgulara yer verildiği de önemlidir.  Peki denetimler uygun şekilde yapılmış mıdır? 

6331 sayılı İSG Kanunu, işyerinde her türlü önlemi alma ve güvenlik şartlarının gelişen teknolojiye uygun olarak iyileştirilmesi yükümlülüğünü işverene vermiştir. Öte yandan iş güvenliği uzmanlarına ise işverene rehberlik etmek, tespit ve önerilerini işverene iletmek görevini yüklemiştir.     Birçok işyeri kazalarının gerçek sorumluları cezalandırılmadığı için bugünleri yaşıyoruz, bugünün hesabı da gerçek sorumlularına sorulmazsa, yarınlarda yeni iş cinayetlerine hatta katliamlara gebe olur. Ücretlerini işyeri sahiplerinden alan İş Güvenliği Uzmanlarının bağımsız ve işin gereklerine uygun değerlendirmelerde bulunması her zaman ve her ortamda beklenemez; İşverenlere maliyet çıkartacak önerilerde bulunması çoğu kez mümkün olamamaktadır. Bir kez daha İş Güvenliği Uzmanlarının bağımsız ve tarafsız, işin gereklerin özgürce yansıtabileceği uygun koşulların oluşturulması için ilgili tarafların bir araya gelmesi gerekmektedir.

Kamuoyuna yansıdığı üzere neredeyse hemen her gün bir fabrika yangını olmaktadır.  Endüstriyel yangınlar kapsamında değerlendirilmesi gereken bu yangınların özellikle son yıllarda sıklıkla olması, konuya ciddiyetle eğilmeyi gerekmektedir. Bu noktada 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı İş Güvenliği Kanunu vb. düzenlemelerle getirilen sistemin yangın, patlama ve iş kazaları/iş cinayetleri vakalarını önlemek üzerine kurgulanmadığını belirtmeliyiz. Getirilen kimi kurallar da kâğıt üzerinde kalmaktadır.

İş güvenliği denetimleri artırılmalı, tespit edilen uygunsuzluklarda “caydırıcı” idari ceza işlemleri mutlaka uygulanmalıdır. Yine, Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi etkin bir şekilde çalıştırılmalıdır. Yangın nedenleri ve hasarları üzerine veri ve bilgilerin toplandığı Yangın Bilgi Bankası kurulmalıdır.

Konuyla ilişkili yasa ve yönetmeliklerin olduğu Ülkemiz, maalesef iş cinayetlerinde Avrupa 1.’si, dünya 3. sü sırasında yer almaktadır. Bu bize sistematik olarak bir sorunun varlığını işaret etmektedir. İSG Mevzuatları; TMMOB, Tabipler Birliği, belediyeler, sendikalar ve işveren temsilcileri ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan oluşan ortak bir Çalışma Grubu tarafından yeniden ele alınmalıdır.

Ayrıca, İSİG Meclisinin verilerinde İş kazalarında yaşamını yitirenlerin hakları açısından da çok önemli olduklarını göstermektedir.

TTB ve AKOB olarak olay yerine saat 13.00 civarında ulaştık. Patlamanın olduğu yerde (izin verildiği kadar) incelemelerde bulunduk. Fabrikada toplam 600 kişi çalıştığını, patlamanın olduğu yerdeki çalışanların büyük kısmının kadın olduğu, ölenlerinde çoğunun kadın olduğunu, toplam 17 kişi çalıştığını ve ölen sayısının (12 kişi) net olmadığını öğrendik. Ayrıca, Bursa Adli Tıp Grup Başkanlığına otopsi için 11 kişinin parçalanmış cesetlerinin gönderildiğini öğrenmiş bulunuyoruz. Vardiya değişimi sırasında bu olayın olması, can kaybını ve yaralı sayısını artırmış görünmektedir.Yaşananlardan öğrendiğimiz kadarıyla, yakın zamanda iş güvenliği ekibinin değiştirilmiş olduğu ve iş güvenliği zaafiyeti olduğu görülmektedir. TTB, AKOB, BTO, STO ve SES olarak ülkemizde yaşanan iş cinayetlerinin son bulması için mücadele edeceğimizi açıklıyoruz. Hem iş sağlığı, güvenliği hem de çevre açısından büyük endüstriyel kazaların önlenmesinde mevzuat gereği gerekli tedbirlerin alınması ve eylem planlarının uygulanmasının önemli olduğuna bir kez daha acı bir şekilde şahit olduk. Tesis çalışanları ve yakınlarına bir kere daha baş sağlığı diliyor, yaralılara acil şifalar ve kentimize geçmiş olsun diyoruz. Olay soruşturmasının kamuoyuna kapalı, meslek odaları ve sendikaların katılımı sağlanmadan yürütülmesini doğru bulmuyoruz. Bu iş cinayetinin takipçisi olacağımız bilinmelidir. Yaralılara acil şifalar, ölenlere rahmet diliyoruz.

SAMSUN TABİP ODASI

BALIKESİR AKADEMİK ODALAR BİRLİĞİ

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ

BALIKESİR TABİP ODASI

SAĞLIK VE SOSYAL HİZMET EMEKÇİLERİ SENDİKASI BALIKESİR ŞUBESİ