Tesisin PTD (Proje Tanıtım Dosyasının) 2019 tarihli ve henüz tesis kurulmadan önce hazırlandığı; mevcut durumu değil taahhütleri içerdiği; PTD'nda tesisin kamu yararı özelliği taşıdığı belirtilmiş ise de, kamu yararının sadece maddi boyuttan ibaret olmadığı; bu yararın yanında, herhangi bir sağlık, zararına yol açması halinde daha geniş kapsamlı, daha büyük nüfusu olumsuz yönde etkileyebileceği; bu nedenle kamu yararı kavramının, potansiyel zararın, sağlanan yarara göre kabul edilebilir düzeyde veya daha düşük olup olmadığı yönüyle önem taşıdığı; İşletme binasının dış yüzünde görülen toz birikimi, tesis içinde ortaya çıkan tozların dağılmasının yeterince önlenemediğini gösterdiğini; binanın üst katlarına kadar çıkabilmiş olan toz birikimi, tesis çevresindeki duvarın tozların çevreye dağılmasını tam olarak engelleyemediği; çevredeki bina, insan, bitki ve hayvanları da etkileyebileceğini gösterdiği; bacalardan atılan hava kirleticilerinin online kontrolünün mümkün olmasına karşılık, tesis içinde oluşan tesis binasının üst katlarına kadar ulaşan tozların risk yaratacak düzeylere ulaşmaması için sıkı denetim ve çevreyi kirletmesini önlenmesi için taahhüt edilen önlemlerin uygulanması gerektiği; aksi halde insanlarda alerji ya da solunum sistemi hastalıkları gibi ağır sağlık sorunları görülebileceği;
Sağlık koruma bandı içinde kalan alanda öngörülen tedbir ve önlemlerin titizlikle uygulanmasının
Bakanlık ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlarca yakın takibinin zorunlu olduğu; aksi halde insan ve çevre sağlığı açısından olumsuz etkilerin görüleceği vurgulanmıştır. Meteoroloji/ Hidroloji Mühendisi tarafından yapılan değerlendirmede proseste kullanılan su ve yer altı suları kapsamında herhangi bir olumsuzluğun oluşmayacağı; atık suların bertaraf edilmesi konusunda taahhütte bulunulduğu ifade edilmişse de, tesis içinde proseste kullanılan suyun istenen özelliğe getirilmesi sürecinde ortaya çıkan atıkların içeriği ve yok edilme her ne kadar PTD 3.bölümünde beyan edilmiş ise de, işletme aşamasında belirli zaman aralıklarında raporlarla verifiye edilmesi (doğrulanması) gerektiği ifade edilmiştir. Tesiste biyokütle olarak kullanılan ağaç dalı, fındık kabuğu, mısır sapı vb. malzemeler için ekili ya da dikili olduğu yerlerde pestisit (bakteri, virüs ve haşerelerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmak için kullanılan kimyasallar, bazı organik bileşenler, dezenfektanların) kullanımı ve bu maddelerin yakılması sonucunda tesis bacasından atılan gaz içinde pestisit kalıntısı olup olmadığı, varsa düzeyinin tespiti gerektiği ifade edilmiştir. Ceviz, fındık ve yer fıstığı kabuklarının gözenekli yapısı nedeniyle pestisitleri tutabileceği gibi, sonbaharda fındıkta ikinci ilaçlama yapıldığı ve yaprakları bu dönemde döküldüğü için fındık ağacının kuru dalları pestisit içerdiği hususları dikkate alındığında hem PTD hem de işletme aşamasında halk sağlığı bakımından kaygı yaratacak bir tabloya dikkat çekilmiştir. Hatta potansiyel bitki hastalıkları nedeniyle içerikleri farklı çok sayıda pestisit olduğu; bu pestisitlerin uzun süre etkinliğini koruduğu, pestisit içeren bu maddeler yakıldığında gaz atık olarak ortama çok çeşitli zararlı pestisit içeriği yayabileceği ifade edilmiştir.
Biyokütle tesislerinin aktif bitki atıklarının yakıldığı bir tesis olduğu; özellikle fındık, mısır ve benzeri mahsullerde yüzlerce çeşit zehir saçan ilaçlamalar yapıldığı; halk sağlığı açısından pestisitlerin bitkinin meyvelerine, kuruyan gövdelerine, köklerine ve toprağa nüfuz edebildiği; bunun da insan ve canlı sağlığı bakımından tehlike teşkil ettiği ifade edilmiştir. Pestisit uygulanmış olan ham maddelerin yanması, pestisitlerin içerdikleri zararlı maddeleri ortadan kaldırmadığı gibi, tam aksine pestisit yanma ürünü gaz atıklar pestisitin içerdiği zararlı maddelerin hava ve çevreye yayılmasına neden olmaktadır. Bazı organik klorlu pestisitlerin uygulama sonrası %50'den fazlasının 15-16 yıl gibi çok uzun sürelerle toprakta kaldığının tespit edildiği; bu nedenle insan ve canlı sağlığının olumsuz etkileneceğini dikkat çekilmiştir. PTD'nda belirtilen verilere göre tesise her gün ortalama 350 ton civarında biyokütle hammaddesi getirildiği; ortalama bir kamyonun ortalama 30 ton yük taşıdığı hesaplanırsa, her gün ortalama 12 kamyon gidiş geliş yapıldığı ve bunun da 24 sefer anlamına geldiği; aynı yolları kullanacak olan başka araçlar da dikkate alındığında gürültü hesaplamasının yanı sıra, kamyon egzozlarından kaynaklanan hava kirletici emisyonlarının olumsuzu etkisi; proje alanı dışında hammadde kırma işlemi esnasında oluşan gürültü, toz ve egzoz gazları için herhangi bir ölçüm, hesaplama vb. bilgi ve dolayısıyla bu konuda alınacak herhangi bir önlem PTD'nda yer almamaktadır. Hammadde kırma işleminin yapıldığı alanda sayılan kirlilikler çevreye kontrolsüz biçimde ve kolayca yayılacağı bina, insan, hayvan, bitki, akarsu vb. ortamlara yayılabilecektir. Bu sorun konusunda bilgi, ölçüm, hesaplama ve gerekli önlemlere yer verilmediği ifade edilmiştir. Belirtilen bu sorunlar karsısında, basta insanlar olmak üzere tüm canlıların sağlığı üzerine, kısa ya da uzun vadede olumsuz etkilere neden olabileceği açıklıkla ifade edilmiştir. Bununla birlikte PTD'nda belirtilen taahhütlere ve önlemlere mutlak surette uyulması, ilgili kurumlar tarafından tesis içinde ve çevresindeki kontrollerin titizlikle gerçekleştirilmesi ve tesis kaynaklı herhangi bir sorun olmamasının sağlanması kaydıyla uygun olacağı belirtilmiş ise de mevcut hale göre bu yönlerde netlik, yeterlilik ve kesinlik gibi kamusal güvenceleri ihtiva etmeyen bir tabloya işaret edildiği görülmektedir. Sıralanan bu somut olgu ve deliller karsısında, halk sağlığı bakımından sebep, konu ve özellikle maksat unsurları itibariyle sakat ve açıkça hukuka aykırı idare işleminin hizmet gerekleri ve kamu yararı ilkesi ile bağdaşmadığı çok somut bir şekilde ortaya konulduğu halde, karara esas alınan bilirkişi raporunun her şeyi süt liman göstermesi aldatıcı ve yanıltıcıdır. Bu nedenle haksız ve açıkça hukuka aykırı işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği halde davanın reddine karar verilmesi usul, yasa ve hukuka açıkça aykırı olduğu için temyiz isteğimizin kabulü ile Samsun 3. İdare Mahkemesinin E:2023/441, K:2024/691 sayılı kararının bozulmasını; hukuka aykırı idare işleminin iptaline karar verilmesini talep ettik.
