Bir mahkeme, siyasi bir partinin kongresine kayyum atıyor; başka bir mahkeme ise bu kararı esas yönünden reddediyor. Ortada, hukukun üstünlüğü yerine mahkemelerin birbiriyle çatıştığı bir tablo var. Vatandaşın gözünde şu soru beliriyor: “Hangi karara inanacağız?”
Kayyumun Gölgesi
Kayyum kararı, aslında en ağır tedbirlerden biridir. Seçilmişlerin yerine atanmışların iradesini koymak, demokratik düzenin ruhuna aykırıdır. Bu yol, ancak çok istisnai ve zorunlu hallerde başvurulacak bir yöntem olmalıdır. Ne var ki Türkiye’de kayyum uygulaması artık bir “olağan müdahale” halini aldı. Belediyelerde gördüğümüz bu tablo, şimdi siyasi partilerin kongrelerine kadar uzandı.
Butlan Tartışması
Son dönemde sıkça duyduğumuz “butlan” kavramı, yani yokluk, hukuken işlemin baştan geçersiz sayılması demek. Bir kongreyi yok hükmünde ilan etmek, aslında “üyelerin iradesini yok saymak” anlamına gelir. Mahkemenin esastan verdiği ret kararı, bu açıdan büyük önem taşıyor. Çünkü “butlan” kavramının keyfi biçimde kullanılmasının önüne set çekiyor.
Hukukun İtibarı
Fakat iş sadece bir kararın doğru ya da yanlışlığıyla bitmiyor. Esas sorun, hukuk sistemine olan güvenin hızla erimesi. Bir gün verilen karar, ertesi gün başka bir mahkeme tarafından geçersiz kılınıyorsa, vatandaşın aklında şu kaygı beliriyor: “Hakimlerin değil, siyasetin sözü geçiyor.” İşte tehlike tam da burada başlıyor. Hukuk, güven vermezse, toplumun tutunduğu dallardan biri daha kırılmış olur.
Siyasete Mesaj
Bu karar, partilerin iç işleyişine ve demokrasinin temel taşı olan kongrelere dair kritik bir mesaj içeriyor: İrade, mahkeme salonlarında değil, sandıkta tecelli eder. Eğer üyelerin oyları bir kalemde çöpe atılacaksa, seçim dediğimiz mekanizmanın hiçbir anlamı kalmaz.
Türkiye, uzun süredir olağanüstü tedbirlerin sıradanlaştırıldığı bir ülkeye dönüştü. Kayyum, artık şaşırmadığımız bir kavram. Ama bu son karar gösterdi ki, hâlâ hukukun sınırlarını hatırlatan bir damar mevcut.
Şimdi mesele şu: Mahkeme kararlarının uygulanması, kurumların buna riayet etmesi ve siyasetin hukukun üstünde değil, tam yanında durması. Eğer bu gerçekleşmezse, “butlan” sadece kongreler için değil, hukuk devletinin kendisi için de kullanılan bir kelimeye dönüşür.
